2013 – ‘(Be)zin in Limburg’ is mijn uitwerking van het ontwerp atelier in het derde jaar van de opleiding Urban Design, waarbij de opgave was alle dorpen in Zuid-Limburg in te delen in nederzettingstypologieën en een nieuw en uniek dorp te ontwerpen, passend in het Zuid-Limburgse landschap.
Er is al jaren veel kritiek op de nieuwe stads- en dorpsuitbreidingen in Nederland. Ze zouden overal hetzelfde zijn, identiteitsloos, saai en te grootschalig. De vraag is waarom deze uitbreidingen binnen de krappe gemeentegrenzen moeten plaatsvinden en waarom niet op de beste plek, los van bestaande dorpen of steden?
De opgave was een nieuw en uniek dorp te ontwerpen in Zuid-Limburg, een wereld vol schijn en bedrog, waar het heuvelachtige landschap hele dorpen weet te verbergen en een lege indruk weet te wekken. Maar Zuid-Limburg is ook een gebied dat te maken heeft met vergrijzing en behoefte heeft aan een nieuwe doelgroep om deze vergrijzing op te vangen.
Mijn fascinatie ging gelijk uit naar de (on)zichtbaarheid van dorpen in het reliëfrijke landschap en de rust die hierdoor ontstaat. Wat is er heerlijker dan tot rust komen in het ogenschijnlijke open landschap van Zuid-Limburg?
DORPENCATALOGUS
De nederzettingstypologieën zijn uitgewerkt in een dorpencatalogus, waarbij de typologieën zijn gesorteerd op onder andere hoogteligging en zichtbaarheid. Om direct een beeld te krijgen van de kenmerken en de karakteristiek van een typologie is deze vernoemd naar een vogelsoort met overeenkomstige eigenschappen. Zo staat de Zwaan bijvoorbeeld voor de sierlijke en opvallende kastelen aan het water, de Kwartel voor het verscholen en bijna onzichtbare dorp en de Ekster voor het hooggelegen dorp dat over alle andere dorpen uit kan kijken.
De Kwartel vind ik de meest geschikte typologie voor een nieuw dorp, omdat deze het unieke Zuid-Limburgse landschap respecteert.
LOCATIEKEUZE
De meest geschikte locatie voor het nieuwe dorp vond ik tussen Wijlre en Elkenrade, waar een helling onderbroken wordt door een uitgesleten dal. Vanaf deze locatie was geen enkele andere bebouwing zichtbaar, wat het voornaamste uitgangspunt was. De culturele activiteiten in het nabijgelegen Wijlre trekken vele toeristen naar het laaggelegen Geuldal. Deze toeristen zijn onderdeel van de doelgroep voor het nieuwe dorp, waar mensen moeten kunnen bezinnen, revalideren, genezen en vooral tot rust komen. De locatie biedt de rust die mensen zoeken en de benodigde voorzieningen en transportmogelijkheden in de buurt. Eén heuvel over en je bent al in het bruisende Geuldal.
ONTWERP
Een grubbe vormt een uniek en karakteristiek element voor deze locatie en verdient de hoofdrol in het ontwerp. De grubbe, die nat is bij regen en een wandelroute bij droog weer, vormt een onderwereld in het landschap. vanaf hier lijkt alles een oerwoud vol ontdekkingen.
De opzet van het plan bestaat uit een community deel, waar tijdelijke bewoners actief begeleidt worden door specialisten, zoals yoga meesters, fysiotherapeuten, geestelijken en spirituelen, die allen werkzaam zijn in de ‘place of worship’. Dit opvallende gebouw vormt het hart van het bezinningsdorp en biedt een plek voor iedereen. De houten vlonders over de grubbe, zorgen voor interessante routes die voor iedereen, zelfs mensen in een rolstoel, toegankelijk zijn. Het andere, meer afgezonderde deel is voor mensen die liever in hun eentje of voor een langere periode tot rust komen.
